Dit lexicon bevat een korte uitleg van trefwoorden die we in onze trajecten vaak gebruiken. Wij blijven deze lijst aanvullen, dus als je enkele trefwoorden mist, aarzel niet om ons even te contacteren.
De meeste begrippen uit dit register komen uit het boek Rond Leiderschap. Wij danken de uitgeverij voor haar toestemming. Dit boek kan je rechtstreeks bestellen bij uitgeverij Academia Press (https://www.academiapress.be/nl/producten/leidinggeven-coachen/rond-leiderschap)
Stijlflexibiliteit
De term gebruikt om aan te geven dat een goede leider zich flexibel dient op te stellen naargelang de context (externe en interne omgevingsfactoren, situaties, medewerkers, …).
Bron tekst: Rond Leiderschap
Substitutes for Leadership Theory
De theorie waarin men op zoek ging naar specifieke situaties waarin leiderschap overbodig was. Enkele nuttige vaststellingen waren het feit dat (1) taken intrinsiek motiverend dienen te zijn; (2) taken zo zijn ontworpen dat medewerkers veel info terugkrijgen; (3) dat er voor een grote cohesie tussen de teamleden wordt gezorgd; (4) er duidelijke procedures en afspraken zijn.
Bron tekst: Rond Leiderschap
Survivor bias
Dit betekent dat we alleen maar rekening houden met verhalen van mensen die – eerder toevallig – succesvol zijn. We verwachten dat indien we hun gedrag en beslissingen kunnen kopiëren, we ook (bijna) even succesvol kunnen zijn. Dat er duizenden, misschien zelfs honderdduizenden andere mensen waren die gelijkaardige visies hebben ontwikkeld en risico’s hebben genomen, maar die verkeerd gokten, dat zien we niet. Deze worden immers niet bevraagd of liggen op het kerkhof.
Bron tekst: Rond Leiderschap
Swimming lanes
Een swimming lane is een beschrijving van een nieuw proces; het lijkt erg op het opstellen van een flowchart (processtappen) en gebruikt dan ook dezelfde grafische symbolen, maar integreert ook de entiteiten die erbij betrokken zijn. Het is dus eveneens een grafische representatie van alle activiteiten in een proces, uitgebreid met de partijen die erbij betrokken zijn.
Bron tekst: Rond Leiderschap
SWOT-analyse
De sterkte-zwakteanalyse is een bedrijfskundig model dat intern de sterktes en zwaktes analyseert en in de omgeving de kansen en bedreigingen; op basis hiervan wordt vervolgens de strategie bepaald. De Engelse term SWOT-analyse wordt ook vaak in het Nederlands gebruikt en bevat de vier elementen: Strengths, Weaknesses, Opportunities & Threats.
Bron tekst: Rond Leiderschap
Teruggetrokken leiderschap
Deze stijl wordt sterk gekenmerkt door persoonlijke en professionele afwezigheid en besluiteloosheid. Medewerkers gaan al gauw denken dat de leidinggevende geen ambitie heeft en een gebrek aan interesse. Deze stijl leidt tot demotivatie en medewerkers die zich wat verloren voelen.
Bij deze stijl horen volgende kernbegrippen:
- spanningen en problemen te lang laten aanslepen
- medewerkers aan hun lot overlaten, niet beschikbaar zijn
- uitdagingen uit de weg gaan
- te weinig tijd en leiding geven aan zijn/haar medewerkers
Toegeeflijk leiderschap
Leidinggevenden die deze stijl hanteren zijn erg flexibel met normen en regels en in de interactie met hun medewerkers en leiden de medewerkers niet. We kleurden deze stijl oranje, omdat deze stijl problemen oplevert wanneer hij te vaak wordt ingezet.
Typische kernbegrippen voor deze stijl zijn:
-
- (te) grote soepelheid en toegeeflijkheid
- zware fouten niet bespreken
Transactioneel leiderschap
Leiderschap waarbij de zakelijke of materiële transacties tussen leiders en volgers centraal staan. Ook wel de instrumentele benadering genoemd. Leiders verwachten goede prestaties in ruil voor steun en advies.
Bron tekst: Rond Leiderschap
Verbondenheidsmotief
De behoefte om zich verbonden te voelen met anderen of te behoren tot een groep (de in-group) leidt tot het verbondenheidsmotief wat ons aanzet tot het ondernemen van acties. Mensen met een onvoldoende sterk verbondenheidsmotief zijn agressief, brutaal en onvriendelijk. Mensen die een voldoende sterk verbondenheidsmotief hebben zijn vriendelijk, sociaal, behulpzaam en aandachtig voor anderen. Mensen die een overdreven sterk verbondenheidsmotief hebben kunnen betuttelend, beklemmend en afhankelijk zijn. Beide extremen kunnen pathologische vormen aannemen.
Bron tekst: Rond Leiderschap
Wantrouwend leiderschap
De persoon die zich van deze stijl bedient grijpt te laat in bij conflicten in de groep of operationele problemen en zijn vaak wantrouwend ten aanzien van de motieven van medewerkers. De leider die deze stijl hanteert aarzelt en is onduidelijkelijk over wat hij/zij wil en de te volgen richting.
Bij deze stijl horen volgende kernbegrippen:
- onduidelijke standpunten, achtergehouden informatie en verborgen bedoelingen
- anderen snel en negatief beoordelend
- besluiteloos en angstig
- belangrijke informatie achterhouden