Arbeiders worden weleens over het hoofd gezien wanneer het om opleidingen rond sociale vaardigheden of constructief samenwerken gaat. En dat is jammer. Het is voor arbeiders namelijk net zo zinvol om dergelijke trainingen te volgen als voor hun leidinggevende. Zo slaan ze voortaan spijkers met koppen bij hun communicatie op de werkvloer. Velen van hen vinden het bovendien razend interessant, zo leert de ervaring ons.
Een helm beschermt niet tegen harde woorden
PerCo geeft al vele jaren opleidingen aan arbeiders. Het gebeurt niet zelden dat onze trainers aan het begin van zo’n dag een opmerking horen à la ‘Bij ons werkt dat anders.’ Dat blijkt echter onwaar. De dingen waarover onze consulenten het hebben – hoe ga je als mens met elkaar om? – zijn universeel. Of je nu hoge hakken of veiligheidsschoenen draagt. Ook arbeiders hebben er alle belang bij om efficiënt en aangenaam samen te werken. Soft skills zijn daarbij net zo belangrijk als technische vaardigheden.
Met name in risicovolle omgevingen zoals de haven of productieomgevingen kunnen soft skills letterlijk levens redden. Wij geven heel wat opleidingen aan arbeiders rond veilig werken, waarbij we focussen op de menselijke factor: hoe creëer je een psychologisch veilig klimaat waarbinnen arbeiders elkaar durven aanspreken op onveilig gedrag en je niet als een slappeling wordt gezien omdat je je helm opzet?
Trainingen voor arbeiders kunnen een onmisbare hefboom vormen om bepaalde doelen te behalen, zoals het creëren van een open feedbackcultuur. Soms zien operationele medewerkers zaken die de leidinggevenden over het hoofd zien, en kunnen ze helpen om beter te communiceren, of samen aan een gemeenschappelijk doel te werken. Arbeiders die zelf conflicten vermijden of oplossen, maken de taak van hun overste eenvoudiger en hun eigen werk aangenamer.
Bovendien gebeurt het niet zelden dat meer ervaren medewerkers de taak van coach of mentor op zich nemen, zonder dat ze een formele leidinggevende rol hebben.
Van de boardroom naar de werfkeet
Voor we een training aanvatten, hebben we graag een helder beeld van de context. Het is belangrijk om te begrijpen in wat voor omgeving de deelnemers werken. De context bepaalt mee welk gedrag gepast is om tot een effectieve samenwerking te komen. Probeer maar eens op een zachte toon met iemand te praten over diens ongepaste/onveilige gedrag als die persoon gehoorbescherming draagt of twintig meter boven je hoofd in de besturingscabine van een kraan zit, met naast zich een radio waaruit nummer 756 van de Tijdloze Top 1000 klinkt.
Daarom proberen we eerst de werkplek te bezoeken. Een uurtje in de besturingscabine van een straddle-carrier op de kaai of een rondleiding in de productiehal kunnen al helpen voor een beter zicht op de dagdagelijkse omgeving van de deelnemers.
Het is handig als de PerCo-trainers begrijpen waar een deelnemer het over heeft als die een concreet voorbeeld geeft. Of dat we zelf voorbeelden geven die dicht bij de realiteit op de werkvloer staan. We gebruiken daarbij ook weleens terminologie die gangbaar is in die specifieke context. Zo spreken havenarbeiders over dozen als ze het over containers hebben. Door zo’n termen of de naam van de stamkroeg van de arbeiders te laten vallen, vind je als trainer makkelijker aansluiting.
Tot slot zullen we nooit in driedelig kostuum voor een groep arbeiders gaan staan, net zoals we niet gekleed in een short en basebalpetje naar het directiecomité trekken. Als de fysieke connectie al moeilijk is, creëer je onbewust een mentale afstand die zich niet zomaar laat overbruggen.
Een blik in onze gereedschapskist
De ervaring leert ons dat de meeste arbeiders gefascineerd zijn door de psychologie achter menselijk gedrag. Door de theorie te vertalen naar wat ze dagelijks tegenkomen op de werkvloer, wordt het heel tastbaar. Dat is niet wezenlijk anders dan wat we bij managers doen. Velen zijn spontaan geïnteresseerd, bij anderen komt het gaandeweg.
Dit zijn enkele tools die we in onze gereedschapskist hebben zitten:
Reverse brainstorm
Een klassieker! Hierbij keren we een redenering om. Zo laten we een groep bijvoorbeeld wilde ideeën spuien om de samenwerking volledig om zeep te helpen of een productieomgeving zo onveilig mogelijk te maken.
Werken met een simulatieacteur
Om bepaalde situaties heel concreet in te oefenen, kan werken met een simulatieacteur heel verhelderend zijn. We schreven recent nog een blog over de voordelen en valkuilen van deze methode. Vaak vinden deelnemers dit het meest spannende onderdeel, en is het een ervaring die blijft hangen.
Speeddate
Soms engageren we mensen door hen per twee gedurende pakweg tien minuten te laten nadenken over een antwoord op een relevante vraag. Zo vermijden we dat ze een passieve of afwachtende houding aannemen.
Oprecht luisteren
Het is eigenlijk niet echt een tool, maar een elementaire skill voor iedereen die training geeft: echt luisteren naar de deelnemers. Tijdens een opleiding geven arbeiders weleens aan wat er misloopt of waaraan ze zich ergeren. Wij noteren dat dan op een ‘parkeerblad’. Na afloop van de sessie vragen we of we dit mogen doorgeven aan onze opdrachtgever, zodat het verder kan worden opgenomen.
Notities
Arbeiders hebben doorgaans wat aanmoediging nodig om notities te maken. Ze luisteren wel aandachtig, maar de reflex tot opschrijven ontbreekt vaak. Nochtans is met de hand schrijven een krachtig hulpmiddel om de aandacht vast te houden en dingen te verwerken. Wij beginnen elke opleiding dan ook met het uitdelen van PerCo-notitieboekjes. Vooral bij terugkerende opleidingen voor arbeiders, maken we soms specifieke werkboekjes, waarin ze inhoudelijk relevante zaken kunnen teruglezen en noteren. Zo vinden ze alles op een overzichtelijke plek!
Meer weten over onze opleidingsmogelijkheden voor arbeiders? Vraag er gerust even naar bij PerCo-consulenten Gosse Corstiaensen of Sieg Vandenberghe.
