Charisma als uiterlijk kenmerk
“But love is blind, and lovers cannot see.”
Hebben uiterlijke kenmerken een invloed op iemands charismatische uitstraling? Uit talloze psychologische studies (o.a. Fasolt et al., 2016) blijkt in elk geval dat proefpersonen bepaalde gezichtskenmerken linken aan leiderschap, en aan eigenschappen zoals dominantie, aantrekkelijkheid, geloofwaardigheid en extraversie (Todorov et al., 2015).
Charisma als karaktereigenschap
“To be or not to be, that is the question.”
Sommige wetenschappers zien charisma en charismatisch leiderschap als een reeks karaktereigenschappen. Volgens onderzoek van Jasmine Vergauwe, professor werk- en organisatiepsychologie aan de VUB en UGent, scoren leiders die als charismatisch gezien worden hoog op o.a. assertiviteit, warmte, positieve emoties, waarden en ambitie. Ze scoren daarentegen laag op zaken als angst, depressie en kwetsbaarheid. De bundel van karaktereigenschappen die je bezit, bepaalt dus mee de kans om als charismatisch bestempeld te worden.
Charisma als skill die je kan leren
“All the world’s a stage and all the men and women merely players.”
De Zwitsers Zuid-Afrikaans Grieks onderzoeker John Antonakis benadert charismatisch leiderschap als een serie van vaardigheden. In een reeks studies onderzocht hij met een groep collega’s de invloed van trucjes die helpen om als charismatisch gezien te worden. Denk daarbij aan je handen gebruiken bij het spreken, expressief praten, goede retorische vragen stellen, … (o.a. Antonakis et al., 2021). Volgens deze wetenschappers heb je dus in belangrijke mate invloed op jouw charisma.
Bij PerCo gebruiken we de term charismatisch leiderschap als onderdeel van het wetenschappelijk onderbouwde leiderschapscircumplex, als de overkoepelende term van een inspirerende en coachende stijl van leidinggeven.
Charismatisch zijn of worden?
“Some are born great, some achieve greatness, and some have greatness thrust upon them.”
Je voelt het al aankomen: als je had gehoopt dat we deze blog zouden eindigen met een sluitende definitie of benadering van charismatisch leiderschap, moeten we je helaas teleurstellen. We gebruiken dezelfde term gewoon voor andere zaken: de een heeft het over uiterlijke kenmerken, de ander over karaktereigenschappen en nog andere onderzoekers over gedragingen of zelfs skills die je aan kan leren.
Om het te zeggen met de woorden van Shakespeare, wiens citaten wellicht niet geheel onopgemerkt als rode draad doorheen deze blog lopen: “Take each man's censure, but reserve your judgment.”